Да пытання культуралагічнаў інтэрпрэтацыі фальклорнага тэксту

Abstract

Цікаваць да спецыфікі складаных сістэм фальклорных тэкстаў, якія актуалізуюцца ў кантэксце “народнай” побытавай культуры і абслугоўваюць разнастайныя патрэбы яе “носьбітаў”, ва ўсходнеславянскай, як і заходняй фалькларыстыцы, зарадзілася з самага пачатку яе ўзнікнення і выявілася яшчэ ў працах вучоных-энцыклапедыстаў XVIII ст. Пэўная методыка каменціравання тэксту распрацоўвалася ў межах тых ці іншых канцэпцый фальклору, найбольш аўтарытэтнымі сярод якіх, паводле К. Чыстова, сталі наступныя: 1) простанародныя вопыт і веды, якія перадаюцца вусна (усе формы духоўнай культуры і некаторыя – матэрыяльнай); 2) простанародная мастацкая творчасць ці “мастацкая камунікацыя” (музычная, харэаграфічная, выяўленчая і іншая простанародная творчасць); 3) простанародная вербальная традыцыя; 4) вусная традыцыя. Сам К. Чыстоў (як і П. Багатыроў, У. Проп, Б. Пуцілаў і іншыя даследчыкі) у шэрагу прац схіляўся да разгляду фальклору як галіны народнай культуры ў цэлым (не толькі мастацкай), з акцэнтам на структурах, інтэграваных словам, маўленнем. Адпаведна традыцыйныя адносіны да фальклорнага тэксту як помніка вуснай літаратуры паступова змяняліся ў бок вызначэння ў тэксце якасцей “складана ўладкаванага, зменлівага (“жывога”) аб’екта, які праяўляецца ў свеце, што гучыць, рухаецца, напоўнены прадметамі і дзеяннямі, сярод падобных ці адрозных тэкстаў, звязаных з ім функцыянальнымі і сэнсавымі ніцямі”.