Ukrayna ve Türk Edebiyatları: İletişim ve Karşılıklı Etkileşim

Abstract

Belirli koşullarda bir halkın edebiyatının diğer halkın edebiyatı üzerindeki etkisi doğal bir olay olmuştur. ХІХ.asrın ikinci yarısında edebiyat alanındaki temaslar dünya çapında yaygınlaşmıştır. ХХ.asırdan başlanarak bu temaslar Ukrayna ve Türkiye’nin edebiyat süreçlerinde yadsınamaz bir olay haline gelmiştir. İşbu tezlerde, dış edebiyatlar arası temaslar ortaya çıkarılmaya ve bu temasların nasıl bir şekilde gerçekleştiği, Ukrayna ve Türk ulusal edebiyatlarının etkileşimi ve karşılıklı etkilerinin gelişiminde hangi sonuçlara yol açtığı tanımlanmaya çalışılmaktadır. Seyahatler, Ukrayna ve Türk edebiyatları arasındaki temasların önemli koşulu olarak vurgulanmaktadır. Edebiyatlar arası temaslar ve seyahat etkisi altında oluşmuş sonuçları Ahatanhel Krymsky, Pavlo Tychyna ve Nazim Hikmet’in eserleri örnek alınarak gösterilmektedir. Yabancı kültürün etnografik ve tarihi farklılıklarının edinilmesi ve bu farklılıkların yazarların eserlerinde yansıtılması ulusal edebiyatın konuları ve kahraman çeşitliğini zenginleştirmiştir. Ukrayna-Türk ve Türk- Ukrayna dış edebiyat ilişkilerinde aynı derecede önemi taşıyan diğerbir faktör dil bilinmesidir ki, bunun sayesinde etkileyen tarafın edebiyatının metinlerinin algılanması ve yayılması ile etkilenen tarafın edebiyatını etkilemesine imkan sağlanır. İşbu tezlerde ХХ- ХХІ.asırlarda Türkçeden Ukraynacaya ve Ukraynacadan Türkçeye yapılmış en önemli çeviriler incelenmektedir.

In the second half of the 19th century literature contacts became wide-spread throughout the world. Starting from the 20th century they became an undisputable phenomenon in the literature processes of Ukraine and Turkey. The paper makes an attempt to identify the key external cross-literature contacts, ways of their realization and consequences in the development of interaction and mutual influences of the Ukrainian and Turkish literatures. Travelling is emphasized as an important condition of cross-literature contacts of the Ukrainian and Turkish literatures. Cross-literature contacts and consequences thereof under the influence of travelling are demonstrated using the example of the creative work of Ahatanhel Krymsky, Pavlo Tychyna and Nâzım Hikmet. Adoption of ethnographic and historical peculiarities of foreign culture, their reflection in the creative work of writers contributed to enrichment of themes and figurativeness of the national literature. No less important factor of the Ukrainian-Turkish and Turkish-Ukrainian external literature relations is the knowledge of the language, making it possible not only to understand and adopt the texts of the addressee literature, but also enables one to spread them through translation and thus influence the addresser literature. The most significant translations of the 19th-20th centuries from Turkish into Ukrainian and from Ukrainian into Turkish are considered in the paper.